KARBONHİDRATLAR

Karbonhidratlar
Karbonhidratlar, vücudumuz tarafından üretilebilen besinlerdir. İki gruba ayrılırlar: şekerler ve nişastalar. Şekerler'e basit karbonhidratlar denir, zira bu tür karbonhidratlar vücudumuz tarafından hızla ve kolayca sindirilirler. Basit karbonhidratların tadı tatlıdır, şekerlemelere, keklere ve çikolatalara sevdiğimiz tatlarını bu basit karbonhidratlar verirler. Meyveleri de tatlı yapan içlerindeki basit şekerlerdir. Nişastalar ise kompleks (karmaşık) karbonhidratlardır. Bu tür karbonhidratların sindirimi basit karbonhidratlara göre daha zordur. Kompleks karbonhidratlar pirinç, ekmek, börek gibi yiyeceklerde bulunur.

Karbonhidratlara Neden İhtiyaç Duyarız?

Karbonhidratların çok önemli bir görevi vardır: vücudumuzdaki her hücremize ihtiyaçları olan enerjiyi sağlamak! Karbonhidrat içeren besinlerden yediğimizde vücudumuz sindirdiği karbonhidratları iki çeşit yakıta dönüştürür.
Hemen kullanılmak üzere hazır halde bulunması için vücudumuz karbonhidratları alıp glikoz denilen bir basit şekere dönüştürür. Glikoz, kan dolaşımı sayesinde vücudumuzdaki her hücreye ulaşarak enerji sağlar.

Glikoz, koşarken, düşünürken, göz kırparken, soluk alıp verirken, kitap okurken, yürürken, konuşurken ve daha sayamayacağımız her tür aktivitemizi yaparken bize gereken enerjiyi sağlar. Yüzmek mi istiyorsunuz? Ya da kendinize güzel bir sandviç hazırlamak mı? Ne yaparsanız yapın vücudunuzu kullandığınız sürece glikozun gücüne ihtiyacınız vardır. Eğer vücudunuzdaki glikoz seviyesi azalırsa açlık hissedersiniz ve karnınızı doyurana kadar doğru dürüst bir şey yapamazsınız.

Vücudumuz her yemek yediğimizde o an kullanabileceğimizden çok daha fazla karbonhidratı sindirir. Acil kullanım için bir miktar glikoz ürettikten sonra ise geri kalanını sonradan kullanmak üzere depolar. Fazla karbonhidratlar vücudumuzda kaslarımızın ve karaciğerimizin içinde glikojen adlı bir maddeye dönüştürülerek depolanırlar. Eğer üretilen glikojen miktarı karaciğerimizde ve kaslarımızda depolanabilecek miktarı geçerse vücudumuz fazla glikojeni yağa çevirir. (Çok yer az hareket edersek göbek yaparız!)

Glikojen ihtiyaç duyuluncaya kadar saklanır, ihtiyaç duyulduğunda ise hemen kullanılmak üzere glikoza çevrilir. Vücudumuz o anki yaptığı işe göre enerjiyi glikojen veya yağ depolarından kullanmaya karar verir. Eğer evden bakkala yürümek gibi kısa süreli bir enerji ihtiyacımız varsa glikojen depoları kullanılır. Ama futbol oynarken olduğu gibi uzun süreli enerjiye ihtiyaç duyarsak vücudumuz yağ depolarını kullanır.

Karbonhidratlar Hangi Yiyeceklerde Bulunur?

Karbonhidratlar bir çok yiyecekte bulunur, ama her birinde değişik bir şekildedir. Kompleks karbonhidratlar da basit karbondidratlardan farklıdır. Basit karbonhidratlar hemen enerjiye dönüştürülebilecek yararlı besinler olmalarına karşın, genellikle bir çok önemsiz yağ ve vitaminle birlikte bulunurlar. Bu sebeple biraz şeker sık sık canımızın çektiği birşey iken hiçbir yemeğimizde masaya sadece şekerlemeler ve tatlılar gelmez.
Birçok meyve iyi birer basit karbonhidrat kaynağıdır. Elma, muz, üzüm, armut vs. Ayrıca meyve suları (portakal ve çilek suları gibi) da şeker ihtiyacımızı karşılarlar. Bütün bunların yanında dondurma ve meyveli yoğurdu da saymadan geçmeyelim.

Kompleks karbonhidratlar daha yavaş enerji verirler, daha uzun sürede sindirilip kana karışırlar. Ama uzun süreli enerjiye ihtiyaç duyduğumuzda idealdirler kana yavaş yavaş ve uzun sürede karıştıklarından bir öğünde yediğimiz bir parça ekmek bizi birkaç saat idare edebilir. Kompleks karbonhidratlar ekmekte, nişastada, pastalarda, pirinçte, bulgurda, fasulye, patates, domates, havuç, biber gibi sebzelerde bulunur.